ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΕΡΝΙΚΩΜΑ ΤΩΝ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ (ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ)

Από τα αρχαία χρόνια, η φύση παρέχει εύκολα προσβάσιμα υλικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση και τη συντήρηση ξύλινων επιφανειών.

Ορυκτό αστάρι για βιολιά

Το αστάρωμα ενός βιολιού χρησιμεύει για την προστασία του ξύλου από εξωτερικές επιρροές και εμποδίζει τη διείσδυση σωματιδίων ρύπων. Το αστάρι επομένως έχει διαχωριστική λειτουργία ταυτόχρονα, καθώς διαχωρίζει το ξύλο και το βερνίκι μεταξύ τους. Επί πολλά χρόνια έχουν γίνει έρευνες σχετικά με το αστάρι των βιολιών από την εποχή του Στραδιβάρη και του Γκαρνέρι. Ορισμένες αναλύσεις πλησιάζουν ένα μείγμα διαφορετικών ορυκτών, τα οποία φαίνεται να κάθονται στην επιφάνεια του ξύλου συνδεμένο με την υδρύαλο (potassium silicate). Μια σημαντική ιδιότητα του ασταριού είναι η αδιαλυτότητά του στο νερό. Εάν ένα βιολί έρθει σε επαφή με νερό αργότερα (π.χ. καθαρισμός ή αυξημένη σχετική υγρασία στον αέρα), το αστάρι μπορεί να διαλυθεί και το υπερκείμενο στρώμα του βερνικιού να βγει.

Rubio Mineral Ground

Ο David Rubio, σε συνεργασία με διάφορα ερευνητικά ινστιτούτα, έχει αναπτύξει ένα μείγμα που φέρει κάποια ομοιότητα με τις ιστορικές προετοιμασίες μουσικών οργάνων. Αυτό το μείγμα αποτελείται από γαλακτικό ασβέστιο, στυπτηρία, θειικό μαγγάνιο, λευκό τιτανίου, κίτρινο οξείδιο σιδήρου και μίκα (λεπτά, ουδέρερα σωματίδια), τα οποία αναμιγνύονται με νερό σε μια λεπτή πάστα.

Το ξηρό ξύλο εμποτίζεται με ένα διάλυμα υδρυάλου καλίου (potassium silicate) σε νερό. Αμέσως μετά, ο μεταλλικός πολτός εφαρμόζεται σε ένα λεπτό στρώμα. Αυτή η κιτρινωπή μάζα στη συνέχεια σκουπίζεται ξανά με διάλυμα πυριτικού καλίου. Στη συνέχεια, η προετοιμασία αυτή πρέπει να στεγνώσει.

Υλικό προετοιμάσιας GD

Παρουσιάζουμε ένα βασικό παλτό που παράγεται σύμφωνα με μια αλχημιστική συνταγή από την Αναγγένηση(1490-1527). Έχουμε βιολιά από την Cremona/Ιταλία, χρωματισμένα-καφέ γλυπτά, ξυλογλυπτική από το τέλους της Γοτθικής περιόδο (1450 και μετά) που έχουν υποστεί επεξεργασία με αυτό το πολτό (GD).

Μέχρι σήμερα τα χαρακτηριστικά αυτού του βασικού παλτού ήταν άγνωστα. Έχουμε συνδυάσει τις καλύτερες φυσικές πηγές πρώτων υλών για να αποκτήσουμε την μοναδική σκληρότητα και το χρώμα που παράγει η συγκεκριμένη αυτή συνταγή.

Το ξύλο από το σφένδαμνο και το έλατο γίνεται πολύ σκληρό και κεχριμπαρένιο. Όταν χρησιμοποιούμε το GD το ξύλο χάνει την απορρόφησή του και ο ήχος γίνεται ακριβής και βιώσιμος.

Εφαρμογή:

Ως συνήθως το ξύλο πρέπει να γυαλίστεί πολλές φορές. Το βασικό στρώμα εφαρμόζεται ομοιόμορφα μέσα και έξω με μαλακή βούρτσα ή σφουγγάρι. Μετά από λίγα λεπτά τοπλεόνασμα από την προετοιμασία GD (αν υπάρχει) πρέπει να αφαιρεθεί με ένα πανί. Η διαδικασία στην εξωτερική επιφάνεια πρέπει να επαναληφθεί έως και τρεις φορές. Η κατανάλωση είναι περίπου 100 γραμμάρια GD ανά βιολί. Όταν η προετοιμασία GD έχει στεγνώσει καλά βερνικώνουμε με τα κανονικά βερνίκια για μουσικά όργανο (νεφτιού ή οινοπνεύματος).

Λάδι από κολοφώνιο και νέφτι

Στο παρελθόν, το τερεβινθέλαιο αποστάχθηκε παρουσία αέρα. Τα προκύπτοντα κατάλοιπα μπορούν να σχηματίσουν υπεροξείδια, τα οποία είναι πολύ επικίνδυνα. Για λόγους ασφαλείας, αυτή η διαδικασία δεν χρησιμοποιείται πλέον σήμερα. Μια παρόμοια επικίνδυνη ουσία παράγεται όταν ο αέρας διέρχεται από θερμό τερεβινθέλαιο. Η Kremer Pigmente κατασκευάζει επομένως ένα παρόμοιο προϊόν από ακατέργαστο κολοφωνίο και τερεβινθέλαιο. Το ακατέργαστο κολοφώνιο βράζεται και στη συνέχεια διαλύεται σε τερεβινθέλαιο. Το τερεβινθινικό λάδι κολοφωνίου διατίθεται σε τρεις διαφορετικές συγκεντρώσεις (παχύ, μεσαίο, λεπτό).

Πολλά φυτά παράγουν έλαια ως ενέργεια και διατηρούν ουσίες στους σπόρους

Το λιναρόσπορο, το λάδι παπαρουνών και το λάδι καρυδιού θα σκληρύνουν όταν εκτίθενται σε οξυγόνο. Εάν αυτά τα λιπαντικά στεγνώματος χαμηλού ιξώδους εφαρμόζονται λεπτά στο ξύλο, διεισδύουν στη δομή και καθιστούν την επιφάνεια λιγότερο ευαίσθητη στο νερό. Οι εσωτερικές επιφάνειες των ξύλινων οργάνων μπορούν να κορεσθούν με π.χ. λάδι καρυδιάς, επεκτείνοντας έτσι σημαντικά τη δυνατότητα μουσικής αναπαραγωγής των φλάουτων. Οι πρώτες στρώσεις λαδιού σε εξωτερικές επιφάνειες θα φθαρούν γρήγορα. Η τελική, εξαιρετική, ανθεκτικότγητα εποτυγχάνεται με την επανάληψη πολλαπλών στρώσεων. Μέχρι την περίοδο της Αναγέννησης, αυτή η επεξεργασία ξύλου ήταν το πρότυπο για ξύλινα όργανα.

Πειράματα για τη βελτίωση της αντοχής των επιστρώσεων λαδιού

Η ιδέα του συνδυασμού των καλών ιδιοτήτων των ξηρών ελαίων με την αντοχή των ρητινών ήταν προφανής, αλλά δύσκολη. Οι φυσικές ρητίνες δεν μπορούν απλώς να αναμιχθούν με λάδι. Εάν, για παράδειγμα, το κολοφωνίο θερμαίνεται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, οι ιδιότητές της αλλάζουν. Το κολοφώνιο γίνεται πιο εύθραυστο και χάνει μεγάλο μέρος της κολλώδους του. Αυτό το βρασμένο υγρό κολοφώνιο μπορεί να αναμιχθεί με ζεστό λινέλαιο. Η προσθήκη νέφτι διπλής απόστασξης αποτρέπει τη στερεοποίηση του μαγειρεμένου μίγματος λαδιού και ρητίνης (λόγω του κινδύνου πυρκαγιάς, πραγματοποιείται μόνο σε εξωτερικούς χώρους). Το απαιτούμενο κολοφώνιομπορεί να ληφθεί από όλα τα είδη κωνοφόραων ξύλων και επίσης από κεχριμπάρι. Εάν το ξηραντικό λάδι σαπωνοποιείται πρώτα, τότε το μείγμα ονομάζεται λάκα σαπουνιού.

Ρητίνες και βάλσαμα για προστασία ενατιόν βακτηρίδια και έντομα

Οι ρητίνες απελευθερώνονται όταν ο φλοιός έχει υποστεί ζημιά ή όταν το φυτό είναι σε κακή υγεία. Οι ρητίνες όπως το sandarac, η μαστίχα, τα βάλσαμα κωνοφόρων όπως η τερεβινθίνη λάρκας, το βάλσαμο του Καναδά κ.λπ. έχουν χρησιμοποιηθεί «πάντα» στην ιατρική για τη θεραπεία τραυμάτων λόγω της αντιβακτηριακής τους δράσης. Ακόμα και στη δεκαετία του 1960, τα σοβαρά τραύματα ήταν ακόμη καλυμμένοι με επίδεσμοι μαστίχας. Στον αγγλόφωνο κόσμο, η μαστίχα σημαίνει όχι μόνο τη ρητίνη του μαστίχου, αλλά και την κόλλα. Το κολλώδες βάλσαμο εξάγεται από πολλά κωνοφόρα δέντρα. Όταν θερμαίνεται το βάλσαμο, λαμβάνεται λάδι τερεβινθίνης ως πτητικό συστατικό και κολοφόνιο ως στερεό υπόλειμμα. Οι αραιώσεις μαστίχας και σανδαράκας σε αιθυλική αλκοόλη (αλκοολούχο κρασί) χρησιμοποιούνται για επίστρωση που μοιάζει με λάκα. Μείγματα ξηραντικών ελαίων με ρητίνες και βάλσαμο θα αυξήσουν την ανθεκτικότητα.

Ένας μεγάλος αριθμός σημαντικών πρωτεϊνών που περιέχουν συνδετικά λαμβάνονται από τον τομέα των ζώων

Τα συστατικά πρωτεϊνών όπως η καζεΐνη μπορούν να διαχωριστούν πλήρως από το αποβουτυρωμένο γάλα. Η κόλλα καζεΐνης λαμβάνεται διαλύοντας την καζεΐνη με αλκάλια. Εάν η καζεΐνη διαλύεται με ασβέστη, το αποτέλεσμα είναι μια αρκετά ανθεκτική στο νερό κόλλα ασβέστη-καζεΐνης. Από το δέρμα, τα νεύρα, τα οστά και πολλά άλλα ζωικά συστατικά των βοοειδών, των χοίρων και των ψαριών, μπορεί κανείς να αποκτήσει τις συνηθισμένες κόλλες, οι οποίες ονομάζονται κυρίως από την πρώτη ύλη τους. Όσο πιο ισχυρή είναι η κόλλα, τόσο πιο ισχυρός είναι ο δεσμός. Όσο πιο ελαστική, τόσο χαμηλότερη είναι η αντοχή στην κόλλα. Ένας καλός συμβιβασμός είναι η καλή κόλλα του δέρματος των βοοειδών ή η κόλλα ψαριών που είναι και ελαστικά και ισχυρά. Αυτές οι κόλλες πρωτεΐνης χρησιμοποιούνται ως επί το πλείστον για την κόλληση των μεμονωμένων κομματιών ενός οργάνου. Κόλλες καζεΐνης χρησιμοποιούνται επίσης για το σχεδιασμό επιφάνειας, ειδικά σε δέρμα. Η κόλλα “isinglass Salianski” είναι ιδιαίτερα κατάλληλη για τόξα.

Ο νέος κόσμος - οι εισαγόμενες πρώτες ύλες αλλάζουν τις δυνατότητες

Από περίπου τον 12ο αιώνα και μετά, η γόμμα λάκκα “shellac” διατίθεται στα φαρμακεία. Αυτή η ρητίνη από τα μεταβολικά υπολείμματα των ψειρών του 'shellac' στην Ινδία μπορεί να διαλυθεί με περισσότερο ή λιγότερο άνυδρο αιθυλική αλκοόλη και σχηματίζει βερνίκια ξύλου που είναι πολύ ανθεκτικά. Μετά την ανακάλυψη της θαλάσσιας διαδρομής γύρω από την Αφρική από τους Πορτογάλους στα τέλη του 15ου αιώνα, οι ποσότητες αυξήθηκαν σημαντικά. Αυτή η νέα εμπορική οδός επέτρεψε επίσης τη μεταφορά μπαχαρικών, θυμιάματος και νέων χρωστικών από τη Νότια και Ανατολική Ασία. Οι γόμμες Benzoε από το Σιάμ ή η Σουμάτρα και ο Dammar από τις περιοχές της σημερινής Ινδονησίας έπαιξαν επίσης σημαντικό ρόλο. Το Gambodge από την Καμπότζη, το αίμα του δράκου από τη Σουμάτρα και μια μεγάλη ποικιλία από χρωματιστά ξύλα και άλλα υλικά χρωματισμού καθιστούν τους σύγχρονους καιρούς πιο πολύχρωμους από τους χρόνους πριν.